 |
| Thượng tướng Oleksandr Syrskyi, Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine, nói chuyện với người tiền nhiệm Valerie Zaluzhnyi sau khi trao tặng ông Huân chương Sao vàng. (Ảnh: Reuters) |
Tổng thống Volodymir Zelensky đã thay tướng Valerii Zaluzhnyi sau 10 ngày đồn đại và suy đoán, và nhiều tháng mối quan hệ giữa hai người rạn nứt.
Quyết định được đưa ra vào thời điểm quan trọng của cuộc xung đột Nga - Ukraine và có thể báo trước thay đổi trong chiến lược của Ukraine. Nhưng bước đi này cũng rủi ro.
Tướng Zaluzhnyi bị thay thế trong bối cảnh các đơn vị Ukraine đang gặp khó khăn trên một số khu vực tiền tuyến, đặc biệt ở hai tỉnh Donetsk và Kharkiv. Quân đội Ukraine đang rất thiếu đạn dược và cả binh lính dày dạn kinh nghiệm.
Nga có lực lượng lớn hơn nhiều so với Ukraine để bổ sung cho chiến trường, đồng thời có thể chống chọi các lệnh trừng phạt quốc tế và giữ nguồn thu từ dầu mỏ để trang trải chi phí cho chiến dịch quân sự.
Theo kết quả một cuộc khảo sát gần đây ở Ukraine, số người tin rằng nỗ lực của nước này đã đi sai hướng tăng từ 16% hồi tháng 5/2022 lên 33% vào tháng 12/2023.
Khó có khả năng vị chỉ huy mới - tướng Oleksandr Syrskyi - sẽ tạo nên thay đổi căn bản về phong cách, nhưng ông được cho là người thân thiết hơn với Tổng thống Zelensky.
Tướng Syrskyi là người chỉ huy các lực lượng trên bộ kể từ khi nổ ra cuộc xung đột với Nga, nhưng bị chỉ trích về việc mở rộng phòng thủ Bakhmut với cái giá lớn về nhân mạng. Một số cấp dưới nói rằng ông là người thiếu đồng cảm và một số binh lính gọi ông là “tướng 200” (200 là mã quân sự cho những người thiệt mạng trong khi chiến đấu).
Theo ông Matthew Schmidt, giám đốc chương trình Quan hệ Quốc tế tại ĐH New Haven ở Connecticut, đánh giá: “Một số người nói rằng ông ấy quá bảo thủ, nghĩa là không có trí tưởng tượng nhưng có năng lực. Một số nói rằng ông ấy không hiểu rõ nhiều thực tế, và một số nói ông ấy là tướng giỏi nhất trong số những vị tướng tồi nhất”.
Theo nhà nghiên cứu này, Ukraine hiện nay có rất ít lựa chọn. “Có lẽ đây là giai đoạn nên đưa ra lựa chọn an toàn”.
Nhiệm vụ cấp bách nhất của tướng Syrskyi là ổn định tiền tuyến. Ông sẽ phải nỗ lực bổ sung hàng ngũ đang thiếu người nghiêm trọng và đưa thêm đạn dược phương Tây ra tiền tuyến, cũng như cách đối phó với tình hình cho đến khi làm được điều đó.
Các ưu tiên khác bao gồm: Tấn công tầm xa vào cơ sở hạ tầng của Nga như kho nhiên liệu và căn cứ quân sự; tích hợp máy bay chiến đấu F-16 vào kế hoạch chiến đấu và phát triển nhanh chóng các hệ thống không người lái thế hệ mới.
Cuối tháng 1 vừa qua, Trung tướng Kyrylo Budanov, người đứng đầu cơ quan tình báo quân đội Ukraine, nói với CNN rằng đạn dược là một trong những yếu tố then chốt nhất của cuộc xung đột.
Các quan chức Mỹ cho biết, khi gói viện trợ quân sự trị giá 61 tỷ USD bị chặn tại Quốc hội Mỹ, chính quyền của Tổng thống Joe Biden đã gửi một số gói nhỏ hơn trong vài tháng, và sự giảm sút này đã bắt đầu ảnh hưởng đến kế hoạch và hoạt động của quân đội Ukraine.
Ông Schmidt cho biết, ưu tiên trước mắt của Ukraine là có đủ đạn pháo cho mặt trận để ngăn chặn đối phương tranh thủ tình hình khi Mỹ tạm dừng viện trợ. Có đủ đạn pháo nghĩa là cần ít bộ binh hơn để giữ phòng tuyến.
Nguồn nhân lực của Nga lớn hơn Ukraine ít nhất 3 lần. Ông Budanov nói với CNN rằng lực lượng Nga đang ở trong và gần lãnh thổ Ukraine “gồm 510.000 binh lính”.
Các đơn vị chuyên nghiệp của Ukraine đã kiệt sức sau 2 năm chiến đấu không ngừng nghỉ. Hàng ngũ của họ mỏng dần vì thương vong. Ukraine không công bố số liệu, nhưng giới chức Mỹ ước tính có tới 70.000 binh sĩ Ukraine thiệt mạng và gần gấp đôi con số đó bị thương.
Quy mô và tốc độ tuyển thêm quân để bổ sung cho mặt trận là câu hỏi chính trị hóc búa và là một nguyên nhân gây ra rạn nứt giữa Tổng thống Zelensky và tướng Zaluzhnyi.
